Mien taal.
Soms krie’k wel is de vroage van of dät niet moeilijk is, dät plat proat’n? Nou ik zal oe vertell’n ’t is ma net van welleke kante o’j ’t bekiek.
Groot ‘ebrach mit ’t dialec’ geet mien dät bèter af dan een gesprek in ’t ABN. Stärker nog, as ik ’s nach’s dreume betrap ik mien d’r op da’k dät ok doe in ’t dialec’.
Allereers wi’k een misverstand uut de weg ruum’n. Tuss’n ‘plat’ en ‘plat’ zit een lèv’nsgroot verschil. Plat ku’j värgeliek’n mit ’t begrip dialec’ ma ’t hef in de vä’ste vä’tte niks te mak’n mit ’t andere ‘plat’ of bèter ‘ezeg ‘platvloers’. Ok de värgelieking dät alleene boer’n plat proat klop niet want elleke streek of stad hef zien eig’n dialec’. Wel is ’t zo dat op ’t platteland meer dialec’ ‘esprok’n wödt as in de ste’en en dan krie’j al gauw dät imago. Alhoewel wat denk ie van plat Amsterdams of Haags!?
Dialec’ verschilt per buurtschap, därp of stad en verstoan is vake makkelijker dan lèz’n. Vroag mien niet öm de dialect verhaaltjes te vertal'n in algemeen Nederlands, dat is misschien wel meugelijk ma de ziel en 't gevuul is d'r uut. En dät is noe net woar 't ömme geet.
Ik kriege ok vake de vroage, hoe schrief ie dät? Gelukkig is doar in Apeldoorne een heel handig hulpmiddel veur en dät is ’t dialec’woord’nboek ‘woord veur woord’. Uut’egev’n deur de dialec’ wärkgroep Hermen Bomhof uut Ugchel’n. Vernuump noa de man die ons zukke mooie gedich’n en verhal’n in ’t dialec’ hef noa’eloat’n. Bie ’t veertig joarig bestoan van melkfabriek Mariëndaal in 1946 heffe de jubileumrevue ‘Vrogger en noe’ ‘eschrev’n. ’t Welbekende zangduo Drieka en Gait-Jan lig ons allemoale ok nog värs in ’t geheug’n.
Knelis van Drieka is ok een bekend dialec’ schriever en as een van de eerste pioniers was hee te heur’n op radio Apeldoorne in ’t programma de proattoafel op zoaterdag en hatte joar'n lang een dialec rubriek in 't Klaverblad.
De klank’n bint zo vertrouwd dät zelfs op vakantie in een vär buut’nland, tussen alle drukte, ’t metene opvölt as d’r iemand ons dialec’ sprik.
Ik wete nog goed dät d’r in ’t bejoard’nhuus 'De Vierdorp'n' woar ik wärk’n een oud mannetjen schoorvoet’nd binn’n kwam zoma weg van zien vertrouwde boerderietjen. Toen ’t zustertjen zien eig’n dialec’ begon te proat’n kloar’nde helemoale op en was ’t ies ‘ebrok’n.
Jammer genog wödt ’t dialec’ teg’nwoordig steeds minder deur ‘egev’n an de kinder die, zo wödt beweerd, zoll’n moeite krieg’n mit ler’n op schole, pas eleen wödt disse bewering in de Stentor teg'n esprok'n. Want noe schient dat 't juus goed is dat kinder op schole ok weer les in dialec' krieg.
Gelukkig steet d’r wel völle op papier ma de klank en uutspraak geet verlor’n en dät is heel jammer. Veur wie toch een schrief poging wil doen, nem een veurbeeld an mens’n mit dyslectie en schrief gewoon zoa’j ’t zek. Wie weet kump ’t dan toch nog goed.
Veur wie de taal heur'n wil:
Teg'nwoordig draag ik sam'n mit mien breur Hans ons dialec veur. Wie geef ons uut as dialec-duo 'Hannes en Hanna uut de Möllevoart'. Wie bint te boek'n veur een oav'nd of middag vull'nd programma of as opvulling tuss'ndeur bie een bieenkoms.
Hannes heet van zien eig'n al zo en ik gebruuke mien tweede naam Jo-Hanna. Ons geboorte huus steet op de punte van de Mol'nbärg/Möllevoart, vandoar onze naam.
'Hannes en Hanna uut de Möllevoart'
Willy Rouwenhorst-❤gers
Ps. Wil je meer informatie kijk dan op foto drie.
